روایت رهبری از شفای الهی قمشه‌ای با نذر نغمه حسینی
رهبر معظم انقلاب در دیدار با شاعران روایتی از شفای حسین الهی قمشه‌ای نقل کرده‌اند. پدر او (مهدی الهی قمشه ای) گفته بوده در دوران شیرخوارگی پزشکان قطع امید می کنند و ایشان منظومه «نغمه حسینی» را نذر شفای نوزاد کرده است.
در این گزارش ابتدا روایت مقام معظم رهبری بازخوانی شده و در ادامه مروری داریم بر منظومه «نغمه حسینی» و زندگی مرحوم مهدی الهی قمشه ای و نیز حسین الهی قمشه ای.
حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار با شاعران این گونه نقل کرده اند:« مرحوم الهی قمشه ای منظومه «نغمه حسینی» را برای پسرش حسین آقا که حالا مطرح است گفته. خود مرحوم آقای الهی این قضیه را شخصا برای من تعریف کرد که این بچه مریض بوده و ایشان قطع امید کرده بودند از این که بچه شیرخواره زنده بماند. نذر می کند اگر بچه زنده بماند ایشان منظومه ای بگویند درباره امام حسین(ع). گفت مشغول فکر شدم؛ دیدم بچه هم داشت می مرد. برای این که مادرش جان کندن بچه را نبیند گفتم برو پشت بام دعا کن ... به این بهانه خواستم از بالا سر بچه دورش کنم که جان کندن بچه را نبیند. اما خودم این نذر به ذهنم رسید که اگر این بچه خوب شد منظومه ای بگویم درباره امام حسین (ع). شروع کردم فکر کردن که از کجا شروع کنم و ذره ذره رسیدم به علی اصغر(ع) و تشنگی علی اصغر (ع). یکهو به ذهنم آمد به دستور دکتر این بچه سه – چهار روز است نه آب خورده نه شیر . دکتر گفته بوده آب و شیر برای این بچه ضرر دارد اگر بخورد می میرد . گفتم این بچه تشنه است او که دارد می میرد آب بدهم که لااقل تشنه نمیرد. گفت با قاشق چای خوری ذره ذره آب ریختم لای لب های بچه. دو سه بار که این کار را کردم دیدم چشم هایش باز شد. بیشتر به او آب دادم شروع کرد گریه کردن. رفتم دم راه پله مادرش را صدا کردم گفتم بیا بچه ات شیر می خواهد. گفت مادر فکر کرد بچه مرده من با این زبان دارم می گویم بیا بچه را شیر بده. آمد پایین دید بچه دارد گریه می کند و شیر می خواهد. از طریق شیر دادن بچه خوب شد.»
مروری بر زندگی مهدی الهی قمشه‌ای
مهدی الهی قمشه‌ای، فرزند ابوالحسن، عالم، مترجم و شاعر با تخلص «الهی»، در سال ۱۳۱۹ ه.ق (به نقلی ۱۳۲۰ ه.ق) در قمشه شهرضا به دنیا آمد. منظومه نغمه حسینی در قالب مثنوی و بر وزن مخزن‌الاسرار نظامی گنجوی در شرح امام حسین(ع) سروده است. مهدی الهی قمشه‌ای، فرزند ابوالحسن، عالم، مترجم و شاعر با تخلص «الهی»، در سال 1393 ه.ق (به نقلی 1320 ه.ق) در قمشه شهرضا به دنیا آمد. علوم مقدماتی را در زادگاهش آموخت و برای فرا گرفتن فقه، اصول، منطق و کلام به اصفهان رفت. برای تکمیل فلسفه و حکمت به خراسان رو کرد و سپس راهی تهران شد. تدریس در مدرسه عالی سپه‌سالار، دانشکده ادبیات و دانشکده معقول و منقول از نتایج سکونت در تهران بود. غیر از ترجمه قرآن کریم، صحیفه سجادیه و مفاتیح الجنان، تألیفات دیگری نیز دارد: 1. حکمت الهی 2. شرح رساله حکیم فارابی 3. رساله در سیر و سلوک 4. حاشیه بر مبدأ و معاد 5. رساله در مراتب ادراک 6. رساله در مراتب عشق. «کلیات دیوان حکیم الهی قمشه‌ای» با فصل‌هایی از قبیل نغمه عشاق، نغمه حسینی و نغمه الهی منتشر شده است. قصیده قرآنیه در مدح حضرت علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام با ذکر نام تمام سُوَر قرآن، خواندنی و شنیدنی است. او که عاقبت در 12 ربیع‌الثانی 1393 ه.ق (25 اردیبهشت 1352 ه.ش) در حالی که هنوز قلم در دست داشت، دست از حیات کشید، با انتقال پیکرش از تهران به قم، در وادی السلام (اتاق شماره 19) به خاک سپرده شد.
دو تن از فرزندان او نیز از طبع شعر برخوردارند؛ حسین الهی قمشه‌ای و زنده یاد مهدیه الهی قمشه‌ای «آتش».
درباره منظومه نغمه حسینی
منظومه نغمه حسینی در قالب مثنوی و بر وزن مخزن‌الاسرار نظامی گنجوی (مفتعلن مفتعلن فاعلات) در شرح شهادت امام حسین (ع) سروده شده است.سبب تألیف این منظومه شفا گرفتن فرزندش از یک بیماری بوده است:
عهد نمودم که گر این طفل ناز
باز رهد زین مرض جان‌گداز
قصه سلطان شهیدانِ دین
نظم کنم نغز چو در ثمین
منظومه نغمه حسینی با نام خدا و توحید و تحمید آغاز می‌شود:
نام خدا زیور جان‌هاستی
شاهد و معشوق جهان‌هاستی
پرتو این نام بر آفاق زد
آتش غم بر دل عشاق زد
بعد از تحمیدیه، نامی از حضرت رسول اکرم (ص) و حضرت امیرمؤمنان و حضرت انسیه الحورا و حضرت امام مجتبی علیهم صلوات الله می‌برد و کم‌کم وارد ماجرای حضرت امام حسین (ع) می‌شود:
سوم شعبان به سوم یا چهار
از سنه هجرت آن شهریار
سید عشاق و سپه‌دارِ دین
خیمه زد از عرشِ برین بر زمین
جلوتر چنین می‌گوید:
حادثه کرب و بلای وصال
سوخت ز سیمرغِ خرد، پر و بال
قصه سلطان شهیدان، حسین
قلب جهان ساخته پُر شور و شین
قصه او مخزن اسرارِ هوست
بشنوی ار هست تو را مهرِ دوست
شب عاشورا را چنین ترسیم می‌کند:
ای فلک! امشب، شب عاشور ماست
شور مکن گر به دلت شور ماست
شب نه که معراج‌گه مصطفی
لیله اسرای سپاه وفا
شب نه که آرایش صبح الست
ساقیِ محفل ز می عشق، مست
نام امام سجاد (ع) و حضرت زینب کبری (س) از واقعه عاشورا هم جداشدنی نیست. در ادامه دارد:
دخت علی زینب والا گهر
گوهر گنجینه علم پدر
فخر زنان، قبله مردان عشق
هم‌قدم شاه شهیدان عشق
از دل پُر درد، سخن ساز کرد
بلبلی از هجرِ گل آواز کرد
سر ز کجاوه به در آورد و گفت:
ای دل و جانْتان به غم و درد جفت...
شاعر در ابیات پایانی رضایت خود را از توفیق در سرایش این منظومه بیان می‌کند و عشق را انگیزه اصلی خود در سرایش آن می‌داند:
شکر که شد لطف خدا یار من
ریخت گهر، کِلکِ شکر بار من
عشق، سراینده این دفتر است
بر کفش این خامه پرگهر است
طی مقامات عراق و دمشق
شرح شد آیات و مقامات عشق
راوی شیرین سخن
حسین الهی قمشه ای بیش از سه دهه است در دانشگاهها و مراكز فرهنگی و فرهنگسراها به ایراد سلسله سخنرانی هایی درباره بزرگان ادب پارسی و مباحث زیبایی شناسی در هنر و فلسفه و اخلاق اجتماعی پرداخته است . سخنرانی های او از تلویزیون هم پخش می شود و طرفداران زیادی دارد. از خصوصیات جالب این سخنرانیها تنوع بینندگان است كه از نوجوانان تا سالخوردگان و از عامه مردم تا خواص را در مشاغل گوناگون و با مواضع اجتماعی و مذهبی متفاوت شامل می شود .
از آثار قلمی او می توان به این موارد اشاره کرد: گزیده فیه مافیه ( مقالات مولانا ) در معرفی جلال الدین بلخی و شرح مقالات او، گزیده منطق الطیر در معرفی عطار و هفت شهر عشق او، شرح گلشن راز شیخ محمود شبستری، كتاب مقالات، ترجمه گزیده ای از سخنان شكسپیر، بررسی آثار ترجمه شده اسلامی به زبان انگلیسی، ترجمه كتاب پیامبر اثر خلیل جبران، تصحیح دیوان حافظ، مجموعه ای از ترجمه ها، مقالات و مقدمه ها در شماره های مختلف كتاب كیمیا، 365 روز با سعدی ، 365 روز با ادبیات انگلیسی ( در قلمرو زرین ) ،365 روز با مولانا،365 روز با قرآن ،365 روز در صحبت شاعران پارسی گو ( گنجینه آشنا ) ، رباعیات حكیم عمر خیام ( ویرایش و پیشگفتار ) ، ترجمه دعای كمیل ، ترجمه کتاب آن خردمند دیگر اثر هنری ون دایك و نیز زیرکی های ملانصرالدین (مقدمه و توضیحات ) .منابع: تسنیم،سایت حسین الهی قمشه ای، سایت مردان پارس
*روایت رهبر معظم انقلاب برگفته از فیلم منتشر شده در پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری است.
