رونمایی از دیوان اشعار اخوان ثالث

دیوان اشعار مهدی اخوان ثالث برای نخستین بار پس از ۲۷ سال منتشر شد.

به مناسبت انتشار دیوان اشعار مهدی اخوان ثالث در دو مجلد نفیس از سوی نشر زمستان که مدیریت آن با فرزند این شاعر فقید، زردشت اخوان ثالث است، «شب مهدی اخوان ثالث» از سلسله «شب‌های بخارا» غروب روز سه‌شنبه ۵ بهمن با حضور چهره‌هایی مانند محمدرضا شفیعی‌کدکنی، محمود دولت‌آبادی، بهرام پروین گنابادی، مرتضی امیری اسفندقه و فرزند این شاعر، در محل کانون زبان فارسی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم محمود دولت آبادی نویسنده پیشکسوت ضمن ابراز همدردی با خانواده آتش نشانان فقید حادثه پلاسکو، صفت «استاد» را که دهباشی برای دعوت از او به کار برد، شایسته خود ندانست و آن را تنها برازنده بزرگانی مانند محمدرضا شفیعی کدکنی دانست و همچنین گفت: این اصطلاح استاد را هم رفقای افغان که به کشور ما آمد و شد داشته اند، برای ما به ارمغان آورده اند.

وی در ادامه گفت: در آستانه مشروطیت نویسندگان ما عهدی را گذاشتند که تا این لحظه همه نویسندگان و شعرای ما به آن پایبند بوده اند و آن عهد، سرزمین، اجتماعیت سرزمین و استقلال سرزمین بود که البته آنها آزادی را هم به آن اضافه کردند.

دولت آبادی سپس درباره تاثیر مهدی اخوان ثالث در شعر دوران معاصر ایران تاکید کرد: اخوان ثالث یکی از همان‌هایی بوده است که به این عهد که خوشبختانه تاکنون رعایت شده است، پایبند بود.

این نویسنده در ادامه با بیان اینکه ترجیح می‌دهم به یاد اخوان ثالث و روزگاری که او گذراند، یکی از شعرهای او را بخوانم، به قرائت یکی از اشعار بلند شاعر فقید مهدی اخوان ثالث پرداخت.

در این مراسم همچنین بهرام پروین گنابادی استاد زبان و ادبیات فارسی در سخنانی درباره شعر و شخصیت اخوان ثالث او را به معنای واقعی کلمه شاعر جامعه ایرانی دانست و گفت: از همان زمان که اصلاحات در ایران با امیرکبیر آغاز و منجر به انقلاب مشروطه شد، تجدد اندک اندک وارد ایران شد که مهمترین ویژگی آن یک جهان بدون قهرمان بود.

وی با بیان اینکه ژانر ادبی مدرنیسم و تجدد، رمان است و نه شعر، گفت: در ایران شعر آخرین سنگری بود که تغییرات تجدد را پذیرفت. اخوان ثالث هم نشان داد که شعر شاعر بزرگی مانند نیما در واقع ادامه منطقی شعر فارسی است. کار دیگری که اخوان کرد، گشودن راه شعر بود.

این استاد زبان و ادبیات فارسی با مقایسه مولفه‌های شعری فروغ فرخزاد و مهدی اخوان ثالث،   فروغ را مدرن ترین شاعر ایرانی دانست و درباره اخوان ثالث هم گفت: اخوان هم به دنبال تجدد هست اما تجدد او ریشه در سنت دارد. به عبارت بهتر باید گفت که تجدد ایرانی مخصوص خودش است و شعر اخوان هم برخاسته از این گونه تجدد است.

در ادامه این مراسم مرتضی امیری اسفندقه، شاعر در سخنانی ضمن تقدیر از تلاش‌های علی دهباشی به جهت برگزاری برنامه‌هایی از این دست (بزرگداشت اخوان ثالث) و بیان این نکته که «به واقع نمی‌دانم منِ مشت خون و خجل در این محفل ارجمند چه جایگاهی دارم»، شعری را که به سفارش زنده یاد محمد قهرمان درباره شاعر فقید مهدی اخوان ثالث سروده بود، برای حاضران قرائت کرد که با استقبال رو به رو شد.

در مراسم بزرگداشت مهدی اخوان ثالث، پسر او زردشت اخوان ثالث که مدیریت انتشارات زمستان ناشر کتاب‌های این شاعر فقید را بر عهده دارد در سخنانی گفت: مهدی اخوان ثالث در ۴ شهریور ۱۳۶۹ از دنیا رفت از آن زمان تاکنون حدود ۲۷ سال می‌گذرد ولی در این مدت خوانندگان و مخاطبان شعر او هر روز بیشتر و بیشتر شده اند.

وی همچنین اضافه کرد: جوانانی که بعد از درگذشت اخوان، تازه به دنیا آمده اند، بیشتر از همه به شعر او علاقه مند شده اند و این یعنی نفوذ اندیشه و شعر در میان مخاطبان. نشر «زمستان» در برابر اظهار علاقه‌ها، در همه این سال‌ها کوشیده تا آثار اخوان ثالث را به دست اهلش و دوستدارانش برساند؛ مقالات اخوان ثالث در دو جلد (که البته جلد سوم هم آماده نشر شده و به زودی چاپ می‌شود)، نقیضه‌هایش، نامه‌هایش، یک قصه، چهار داستان کوتاه در یک کتاب، یک کتاب شعر به جای مانده از او و سرانجام اشعارش که در زمان سکونتش در آبادان و دیگر شهرهای خوزستان سروده بود، در قالب کتاب‌هایی مجزا همگی منتشر شدند.

زردشت اخوان ثالث افزود:اکنون نوبت کلیات شعر اخوان ثالث بود، اخوان خود معتقد بود که باید کتاب‌هایش با جلد شومیز و کاغذی ارزان منتشر شوند تا آنهایی که وسع شان نمی‌رسد و به خصوص جوانترها بتوانند آن را بخرند و بخوانند. خوشحالم بگویم که تمامی ۱۰ کتاب شعر اخوان ثالث به صورتی جدید و در دو مجلد منتشر شده اند.

فرزند اخوان ثالث در پایان گفت: مهدی اخوان ثالث با مردم، برای مردم و در کنار مردم زیست، او به ایران عشق می‌ورزید و مردم ایران را دوست می‌داشت.

همچنین در این مراسم علاوه بر پخش فیلم‌هایی از سخنرانی‌ها و شعرخوانی‌های زنده یاد مهدی اخوان ثالث، علی دهباشی مدیر مسئول و سردبیر مجله بخارا و برگزار کننده این برنامه نیز در میانه‌های برنامه قطعه‌هایی از کتاب «حالات و مقامات م. امید» نوشته محمدرضا شفیعی کدکنی را قرائت می‌کرد که این تکه نوشته‌ها تصویری جامع از تصور شفیعی کدکنی از اخوان ثالث به مخاطبان ارائه می‌کرد.

در پایان این مراسم و با حضور محمود دولت آبادی، محمدرضا شفیعی کدکنی و زردشت اخوان ثالث، دیوان اشعار مهدی اخوان ثالث که برای نخستین بار و پس از ۲۷ سال در دو مجلد نفیس انتشار یافته است، رونمایی شد. همچنین در سالن مجاور محل برگزاری این مراسم، نمایشگاهی از خوشنویسی‌های علی پسندیده که برگرفته از اشعار اخوان ثالث بود، برپا شده بود.

منبع: مهر