به خواستگاری خاطرات جنگ بروید

 کارگاه یک‌روزه آموزش «ضرایب و تکنیک‌ها از مصاحبه تا تدوین» در خانه هنرمندان اصفهان با حضور مرتضی سرهنگی و ساسان ناطق برگزار شد.

مرتضی سرهنگی در این کارگاه، مصاحبه را دارای سه بلوک ساختاری دانست و افزود: این سه بلوک ما را در متن قوی می‌کند؛ بلوک قبل از مصاحبه که مصاحبه‌گر و راوی یکدیگر را در آن می‌شناسند، بلوک حین مصاحبه که باید مصاحبه‌گر به سخنان راوی به‌خوبی گوش کند و فرد را برای صحبت کردن به ذوق بیاورد و بلوک پس از مصاحبه که مصاحبه‌های تکمیلی است.

وی با اشاره به اینکه نخستین کاری که در تدوین انجام می‌دهیم فصل‌بندی است ادامه داد: در مصاحبه‌های تکمیلی فصل‌بندی می‌کنیم و باید هر فصل را به صورت مستقل نگاه کنیم و هر فصل را با راوی به جلو برویم تا اگر اشکالی داشت برطرف شود. هر چقدر شما در حین مصاحبه وقت بگذارید پس از مصاحبه کمتر زمان صرف می کنید.

سرهنگی خاطرنشان کرد: تدوین در مرحله بعد از مصاحبه قرار دارد و در فصل اول چند کلید بگذارید و در فصل بعد از این کلیدها استفاده کنید. در مرحله اول باید متن در دست شما باشد تا بتوانید شروع خوبی داشته باشید. خاطرات باید مانند موم در دست شما باشد و به آن شکل دهید.

مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری تصریح کرد: در جنگ پای انسان در میان است و تا آنجا که می‌توانیم باید جنگ را لطیف ببینیم. ما در اینجا با علوم انسانی سر و کار داریم و علوم انسانی شناور و شکل‌پذیر است و قانون کلی ندارد و ادبیات است که قیمت تمام شده جنگ را نشان می‌دهد.

وی نوشتن را معادل حیات خواند و گفت: چیزی که نوشته نشود وجود ندارد و نوشتن معادل حیات و زندگی است و خاطرات جنگ دارایی‌های یک ملت است و نباید بگذاریم حیف و میل شود. نوشتن و جمع‌آوری خاطرات دیر بازده است و پروسه ای طولانی را طی می‌کند.

سرهنگی افزود: خاطره یعنی آنچه که اتفاق افتاده است. خاطرات جنگ را باید دید و خواند و اسناد جنگی مانند عکس‌ها بسیار با ارزش هستند، با آنکه از سال ۶۰ تاکنون خاطرات را می‌نویسم اما هنوز هم از خواندن برخی از خاطرات حیرت‌زده می‌شوم.

وی ادامه داد: در خاطره‌نویسی از آوردن کلمات (متاسفانه، خوشبختانه و بالاخره و خلاصه) باید خودداری کرد. از عناصر داستانی می‌توانیم برای جذابیت خاطره استفاده کنیم. خاطره باید نثر گفتاری داشته باشد و هم خوبی و هم بدی را باید در آن به‌صورت میانگین بیان کرد. آوردن علت و معلول و جزئیات در شکل گرفتن کار می‌تواند کمک کند.

مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری تاکید کرد: ما شرقی‌ها قصه‌گویی داریم و با قصه به خواب می‌رویم و روایت را دوست داریم؛ پس بیان خاطره نیز باید نظر گفتاری داشته باشد.

وی از جمع‌آوری خاطرات اسرای عراقی در ایران و خاطرات افراد نگهدارنده از این اسرا خبر داد و افزود: ما در ایران ۱۸ سال از ۶۰ هزار اسیر عراقی نگهداری کردیم و ایران و مردم ایران به گونه‌ای اسیرداری کردند که بسیار انسانی‌تر از کنوانسیون ژنو بود.

این نویسنده و پژوهشگر با اشاره به ورود بی‌نظیر خانم‌ها به ادبیات جنگ و نقش زنان در دفاع مقدس اظهار داشت: سربازان جنگ تنها به جبهه ختم نمی‌شود و سربازانی نیز در خانه داشتیم که مادران، همسران و خواهران رزمندگان بودند

---

منبع: مهر